"Płynność" jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych słów w sferze nauki języków obcych. Jedno z najczęstszych pytań, jakie dostaję, dotyczy tego, ile czasu zajęło mi osiągnięcie płynności w angielskim, francuskim, rosyjskim i wszystkich innych językach, którymi się posługuję.
Po pierwsze: pozwól, że wyjaśnię, co dla mnie osobiście oznacza płynność:
Dla mnie, płynność to zdolność językowa, połączona ze świadomością kulturową, do płynnego i pewnego współdziałania z rodzimymi użytkownikami języka w znaczący sposób.
Ponadto, skoro już mówimy o płynności, powinienem wyjaśnić, czy mówimy tylko o mówieniu, czy także o innych umiejętnościach. Jeśli "płynność" ogólnie oznacza zdolność do robienia czegoś płynnie, to powinniśmy również wziąć pod uwagę inne umiejętności związane z nauką języka i zadać sobie pytanie: ile czasu potrzeba, aby stać się płynnym słuchaczem, czytelnikiem i pisarzem?
Mając to na uwadze, zacznijmy od początku.
1. Dystans językowy
Czy kiedykolwiek powiedziałeś (lub słyszałeś jak ludzie mówią) "hej, język X jest zbyt trudny, nauka go zajmie mi wieczność"?
Po pierwsze, nie lubię słów "trudne" lub "trudne", ponieważ są one często używane, aby zniechęcić ludzi do podążania za kursem działania. Prawda jest taka, że słowa, których używamy, mają tendencję do kształtowania, definiowania i kierowania naszymi myślami, więc musimy dobierać je ostrożnie. Ja na przykład zdecydowanie wolę używać słowa "złożony" zamiast "trudny".
Widzisz, złożony system to jednostka, która składa się z mniejszych i prostszych części. Człowiek jest złożonym organizmem. Samolot jest złożonym obiektem. A język jest złożonym bytem językowym.
A jeśli postrzegasz dwa języki jako dwa odrębne systemy, to tym, co sprawia, że jeden język jest trudny w porównaniu z drugim, jest właśnie to, jak różne są części każdego systemu, gdy porównuje się je ze sobą.
Dla jasności i uproszczenia, załóżmy, że można zdefiniować system językowy w oparciu o trzy główne składniki: słownictwo, fonetykę i składnię. Słownictwo to zbiór słów, które tworzą język, fonetyka zajmuje się strukturą dźwięków, a składnia to sposób, w jaki pojedyncze słowa są łączone w zdania.
Każda z tych części posiada specyficzne cechy, które są unikalne dla każdego języka, a także cechy, które mogą nie występować w innych językach. To wszystko wpływa na ilość czasu i wysiłku potrzebnego do nauki języka - czyli na ogólny dystans, który musisz pokonać, aby osiągnąć biegłość.
Dla osoby uczącej się, im bardziej język jest odległy od języka ojczystego, tym więcej czasu i wysiłku będzie wymagało osiągnięcie płynności w posługiwaniu się nim.
Aby lepiej określić odległość pomiędzy moim językiem ojczystym a każdym innym językiem, którego mogę się nauczyć, używam prostej skali, którą sam opracowałem.
Za pomocą tej skali mogę ocenić cechy języka w skali od 1 (bardzo blisko mojego języka ojczystego) do 10 (bardzo daleko od mojego języka ojczystego).
Mogę użyć tej skali do porównania dowolnych elementów wspólnych dla dwóch języków, ale żeby nie komplikować sprawy, porównam tylko trzy podstawowe elementy: słownictwo, fonetykę i składnię.
Używając tego systemu, oceniam odległość pomiędzy każdym z tych trzech komponentów, a następnie obliczam średnią, która reprezentuje średnią "odległość" pomiędzy dwoma językami.
Poniżej możesz zobaczyć jak zastosowałem ten system w trzech parach językowych:
- włoski i hiszpański
- włoski i angielski
- włoski i japoński
Włosko-hiszpański
Włoski i hiszpański mogą być uważane za "języki siostrzane". Ich słownictwo i składnia są bardzo podobne, fonetyka nieco się różni, ale trudno jest Włochowi brzmieć jak Hiszpan i na odwrót.
Słownictwo: 2
Fonetyka: 3
Składnia: 2
Średnia. Odległość językowa: 2 (Bardzo blisko)
Włosko-angielski
Angielski i włoski są najbardziej podobne pod względem struktury zdań. Oba są językami podmiotowo-rzeczownikowo-przedmiotowymi (SOV), więc bardzo łatwo jest tłumaczyć zdania słowo w słowo z jednego języka na drugi. Angielski i włoski mają również wiele wspólnego słownictwa pochodzącego z łaciny.
Największa różnica pomiędzy angielskim a włoskim jest w sferze fonetyki. Angielski ma o wiele bardziej skomplikowany system dźwięków niż włoski, dlatego też nauka angielskiej wymowy jest wyzwaniem dla większości rodzimych użytkowników włoskiego.
Słownictwo: 5
Fonetyka: 9
Składnia: 2
Średnia. Dystans językowy: ~5 (stosunkowo blisko)
Włosko-japoński
Japoński i włoski różnią się najbardziej, jeśli chodzi o składnię. Podczas gdy włoski jest językiem SVO, japoński jest językiem SOV (podmiot-przedmiot-czasownik), co oznacza, że większość japońskich zdań wydaje się być zacofana dla włoskiego użytkownika języka. Dodatkowo, istnieje niezliczona ilość innych czynników kulturowych i językowych, które sprawiają, że japoński jest trudnym językiem dla Włochów zarówno do nauki, jak i do mówienia.
Słownictwo: 9
Fonetyka: 4
Składnia: 10
Średnia. Odległość językowa: ~8 (Odległy)
Pamiętaj, że te odległości są krytyczne, jeśli chodzi o naukę dwóch języków w tym samym czasie.
2. Twój osobisty kontekst
Jeśli odległość pomiędzy Twoim językiem ojczystym a językiem docelowym jest obiektywnym wskaźnikiem tego, ile czasu może Ci zająć nauka języka docelowego, istnieje grupa innych czynników, które mogą sprawić, że ten czas może się znacznie skrócić lub wydłużyć. Nazwę tę grupę czynników twoim osobistym tłem.
Na przykład, jeśli jesteś Amerykaninem i uczyłeś się francuskiego i hiszpańskiego, nauka włoskiego przyjdzie Ci o wiele łatwiej niż innemu Amerykaninowi bez doświadczenia w przyswajaniu drugiego języka. Posiadanie bardziej lub mniej solidnego zaplecza językowego może mieć duży wpływ na inny dodatkowy czynnik - Twój sposób myślenia.
Jeśli już nauczyłeś się języka do poziomu biegłości, wtedy wiesz na pewno, że nauka języka jest czymś, co możesz zrobić - co jest BARDZO ważne - i prawdopodobnie już opracowałeś metodę nauki, która Ci odpowiada. Co więcej, możesz nie mieć obaw przed mówieniem, jak to ma miejsce w przypadku wielu osób, które uczą się po raz pierwszy.
Wszystkie te czynniki robią ogromną różnicę w ogólnej ilości czasu i wysiłku, który zamierzasz włożyć w naukę języka docelowego.
Dobrą rzeczą jest to, że twoje osobiste pochodzenie nie jest stałe. Może ono ewoluować i z czasem stać się coraz bardziej korzystne dla Twojej nauki języka.
Tak właśnie było w moim przypadku.
Kiedy uczyłam się angielskiego, nie miałam wcześniejszych doświadczeń w nauce języka, więc musiałam polegać na moich nauczycielach, korepetytorach i podręcznikach. Kiedy uczyłem się francuskiego, sprawy wyglądały podobnie, chociaż moje doświadczenie z angielskim nauczyło mnie, czego mogę się spodziewać, jeśli chodzi o ogólny proces nauki języka.
Sytuacja uległa znacznej poprawie, gdy zaczęłam uczyć się niemieckiego. Był to pierwszy język, którego uczyłem się samodzielnie, a to doświadczenie pomogło mi rozwinąć moją własną metodę tłumaczenia dwukierunkowego, jak również wiele innych strategii uczenia się.
Po nauczeniu się niemieckiego, wykorzystałam opracowane przeze mnie metody i strategie do nauki każdego języka, jaki tylko mogłam - między innymi hiszpańskiego, niderlandzkiego i szwedzkiego. Posiadanie skutecznego zestawu strategii na początku oznaczało, że cały proces nauki przebiegał znacznie sprawniej niż moja wcześniejsza nauka angielskiego i francuskiego. Fakt, że wszystkie te języki były językami SVO (czyli zbliżonymi do włoskiego pod względem dystansu językowego), również przyspieszył moją naukę.
W końcu zdobyłem wystarczająco dużo doświadczenia w nauce języków, że miałem problemy tylko wtedy, gdy uczyłem się języków, które były bardzo odległe językowo od mojego własnego.
Miało to miejsce w przypadku języków takich jak rosyjski, japoński i węgierski, które oferowały wyjątkowe wyzwania i wymagały więcej wysiłku niż inne, bardziej zbliżone językowo języki SVO.
3. Okoliczności życiowe
Zanim pójdziemy, jest jeszcze jedna rzecz, o której chciałem Ci powiedzieć: Twoje okoliczności życiowe, lub, mówiąc prościej, to jak żyjesz.
I pamiętaj, nie powiedziałem gdzie żyjesz, ale jak żyjesz.
Dla przykładu, ja sam jestem Włochem. Mieszkam we Włoszech, ale nie mówię po włosku zbyt często, ponieważ mieszkam głównie z obcokrajowcami.
Kiedy widzisz osobę, która mówi płynnie w jakimś języku, nie powinieneś pytać, czy kiedykolwiek mieszkała za granicą lub z jakich książek się uczyła.
Zamiast tego należy zadać następujące pytania:
- Czy ta osoba spędziła dużo czasu z rodzimymi użytkownikami języka?
- Czy mieszkał z nimi? Czy wychodził z domu i dzielił się z nimi doświadczeniami?
- Czy podróżował do kraju lub krajów, w których mówi się tym językiem?
- Czy używa tego języka w pracy?
Jego decyzje językowe ostatecznie ukształtowały jego przeznaczenie, tak jak Twoje decyzje językowe ukształtują Twoje.
Każda osoba jest wyjątkowa, a ilość różnych scenariuszy jest nieograniczona, ale pozwól mi spróbować to zilustrować: dla uproszczenia, weźmy dwa skrajne przykłady ze świata nauki języka.
Poznajcie Juana, Hiszpana w wieku około 30 lat z Madrytu. Juan mówi już płynnie w kilku językach romańskich. Jednak nigdy nie nauczył się katalońskiego.
Pewnego dnia poznaje dziewczynę z Girony, miasta położonego niedaleko Barcelony, zaczynają się umawiać i w końcu postanawiają się tam przeprowadzić. Juan pracuje przez Internet, więc ma dużo wolnego czasu, który może poświęcić na naukę katalońskiego, "wertuje książki" przez cztery godziny każdego dnia. Wie, jak się uczyć.
Co więcej, biorąc pod uwagę jego doświadczenie z językami romańskimi i jego pewność siebie jako doświadczonego ucznia, zaczyna używać języka ze swoją dziewczyną, z przyjaciółmi i w sklepach.
Jak myślisz, ile czasu zajmie Juanowi nauczenie się konwersacyjnego lub nawet w miarę płynnego posługiwania się językiem katalońskim?
Podejrzewam, że trzy miesiące będą więcej niż wystarczające dla Juana, aby uzyskać bardzo solidną znajomość katalońskiego i zacząć używać tego języka w większości okoliczności.
A teraz poznajcie Johna, Amerykanina po trzydziestce, który nigdy wcześniej nie uczył się języka obcego, z wyjątkiem słabych prób z hiszpańskim na studiach. Pewnego dnia postanawia, że chce się nauczyć rosyjskiego (afiliacja).
John w zasadzie nie znał wcześniej żadnego języka i nie ma pojęcia, jak zacząć.
Jak myślisz, ile czasu zajmie Janowi nauczenie się rosyjskiego?
Moim zdaniem, to może zająć Jana między trzy i dziesięć lat, aby nauczyć się rosyjskiego płynnie, w zależności od jego przyszłych wyborów, i czy uda mu się trzymać się języka w dłuższej perspektywie.
Pozwól, że podam Ci inny przykład tego, jak zmiany w moich własnych okolicznościach życiowych pomogły mi uczyć się języków lepiej i szybciej z czasem.
Powyżej wspomniałam, że angielski był dla mnie trudny do nauczenia się, przynajmniej na początku. Wynikało to nie tylko z tego, że angielski był moim pierwszym językiem obcym, ale również z tego, że były to późne lata osiemdziesiąte/wczesne dziewięćdziesiąte, a dobre materiały, metody i zasoby do nauki języków obcych były trudno dostępne. Żyłam w jednojęzycznej rodzinie, w otoczeniu stosunkowo jednojęzycznej kultury i społeczeństwa.
Obecnie moje okoliczności życiowe są o wiele lepiej przystosowane do nauki języków obcych. Nadal mieszkam w Rzymie, ale dzielę wielopokojowe mieszkanie z ludźmi z całego świata. Oznacza to, że mogę ćwiczyć moje umiejętności językowe z tymi ludźmi każdego dnia, nawet nie wychodząc z domu. Co więcej, jestem trenerem językowym, więc używam co najmniej sześciu różnych języków każdego dnia tylko w mojej pracy.
A co najlepsze, żyję (tak jak Ty, oczywiście) w dobie Internetu. Dzięki Internetowi i związanym z nim technologiom, niewiarygodnie łatwo jest w mgnieniu oka znaleźć świetne zasoby językowe i nawiązać kontakt z rodzimymi użytkownikami dowolnego języka w zaciszu własnego domu.
Czas, aby stać się biegłym
Podsumowując, jest dość trudno określić dokładną ilość czasu potrzebną do osiągnięcia biegłości językowej, ponieważ istnieje wiele obiektywnych i subiektywnych czynników związanych z procesem nauki języka.
Zidentyfikowałem trzy główne kategorie czynników, z których pierwsza to obiektywna odległość pomiędzy twoim językiem ojczystym a językiem docelowym. Im bliżej języka ojczystego do docelowego, tym mniej czasu potrzeba na jego naukę, i odwrotnie.
Po drugie, doświadczenie każdego uczącego się skraca lub wydłuża dystans do pokonania. Im bardziej doświadczony jest uczący się, tym bardziej prawdopodobne jest, że będzie wiedział, co i jak ma robić oraz będzie miał pewność siebie, że uda mu się to zrobić wcześniej niż później.
I po trzecie, sposób, w jaki zdecydujesz się żyć, może znacznie przyspieszyć proces uczenia się. Bez względu na to, gdzie mieszkasz, musisz znaleźć sposób, aby wejść w kontakt z językiem, używać go i uczynić go częścią swojego życia. Twoje wysiłki zaprocentują na dłuższą metę.
Co o tym sądzisz? Czy mówisz płynnie w innym języku? Ile czasu zajęło Ci nauczenie się jednego lub więcej języków do poziomu biegłości? Jak Twoje okoliczności życiowe wpływają obecnie na Twoją naukę języka?
.
